کار در ایران

درباره‌ی حقوق کار و ... این صفحه برای کارگران و زحمتکشان منتشر می‌شود ،در معرفی آن بکوشید .

کار در ایران

درباره‌ی حقوق کار و ... این صفحه برای کارگران و زحمتکشان منتشر می‌شود ،در معرفی آن بکوشید .

«سندیکا گذشته، حال، آینده» (3)

«سندیکا گذشته، حال، آینده» (3)

«مروری بر مهمترین اسناد جنبش جهانی سندیکایی»

اولین سند اساسی جنبش سندیکایی جهانی که شرح آن در یادداشت پیشین آمد به سال 1954 با عنوان منشور حقوق سندیکایی به تصویب رسید و در سال 1978 قریب 25سال پس از آن درنهمین کنگره سندیکایی سنددیگری به تصویب رسید که به خاطر ساختار و محتوی، نسبت به منشور، اهمیت برنامه ای بیشتری دارد.این اهمیت بخاطر آنست که کنگره نهم، منشور حقوق سندیکایی را باشرایط جدید تطبیق داده­است. همانگونه­که انتظارمی­رود کارگران جهان بادریافت درست­ از شرایط تازه با تکیه برمبارزات خلاقانه خود دریافتند که زمینه های اساسی منشور باید مشخص ­تر و تکامل­ یافته­ تر باشد تا بتواند ویژگی یک سند برنامه ای برای طبقه کارگر در همه­ی جای جهان به­دست دهد. این سند برنامه ای تحت عنوان« اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی مصوبه همین کنگره سندیکایی جهانی » ضمن ثبت درتاریخ مورد توجه توده وسیع کارگران آگاه وسازمان یافته درسندیکاها واتحادیه های کشورهای مختلف قرار گرفته است.

درابتدای مقدمه­ی اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی آمده است :« ما زحمتکشان که باکار یدی وفکری خود همه ثروت های کره زمین را می آفرینیم و درنظام­های اقتصادی و اجتماعی گوناگون کوشش می­کنیم، از راه سندیکاهای خود ، آینده ای مبتنی برآزادی، دموکراسی، پیشرفت اجتماعی وصلح رابرای بشریت بنا کرده،آن­را تضمین می­کنیم.» همچنین پس ازمقدمه اصولی که تضمین کننده این کوشش کارگران است به شرح زیر آمده است:

اصول:*

اِعمال کامل حقوق سندیکایی مستلزم به­رسمیت­شناختن وتضمین موارد زیر درقوانین اساسی، درقوانین عادی و درعمل می­باشد:

حق اشتغال به­کارمولد ومفید اجتماعی و امنیت شغلی برای همه.

حق رهایی یافتن ازگرسنگی،و کم­غذایی مزمن،وحق برخورداری ازتغذیه مناسب.حق سوادآموزی،برخورداری ازآموزش وپرورش وآموزش حرفه­ای وفرهنگ.حق برخورداری ازخدمات بهداشتی ودرمانی ومراقبت­های پزشگی.

حق داشتن درآمد تضمین­شده وتامین­اجتماعی.

اجرای موثرحقوق مدنی،سیاسی،اقتصادی،اجتماعی وفرهنگی بدون هیچ­گونه تبعیض.

حذف بلادرنگ وقطعی همه­ی اشکال بهره­کشی ازخلق­ها و انسانها، ریشه­کن ساختن استعمارنو، فاشیسم، نژادپرستی ازجمله نازیسم و آپارتاید و هرسیاست وایدئولوژی مغایر با اهداف واصول سازمان ملل متحد.

استقلال سیاسی و حق هر دولت در انتخاب نظاماقتصادی،سیاسی،اجتماعی و فرهنگی براساس اراده خلق خود .

ریشه­کن­کردن همه­ی اشکال استثماراقتصادی خارجی و استقرار نظام نوین اقتصادی بین­المللی.

دموکراتیزه کردن دولت وشیوه­ی کار آن ازطریق مشارکت زحمتکشان وسازمان­هایشان دراداره امور دولتی اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی بدون هیچحق سازمان­های سندیکایی ملی، منطقه­ای  وبین­المللی برای تصمیم­گیری مستقلانه وبدون دخالت خارجی،درباره برنامه­ها و اقدامات ومناسب احتمالی خود باسازمان های خارج از جنبش سندیکایی.

همه زحمتکشان بدون هیچ­گونه تبعیض از نظر سن، جنس، عقاید سیاسی،ومذهبی، عضویت سندیکایی، شغل یا تخصص باید از حقوق پیش­بینی شده دراعلامیه حاضر بهره­مند گردند.

برای دفاع ازحقوق خود،زحمتکشان دربرابرقانون برابرند و دراین زمینه دستیابی یکسان وآزاد آن­ها به مراجع قانونی باید تضمین گردد.

درجامعه

ماده1: زحمتکشان حق دارند بدون کسب اجازه گردهم­آیند ودر باره­ی کلیه مسایل مورد علاقه خود آزادانه بحث واظهار نظر کنند.

ماده2: کارگران ازجمله کارمندان دولت،حق دارند بدون اجازه یاکنترل مقامات دولتی و کارفرمایان سندیکا تشکیل دهند،به سازمان­های سندیکای موجود بپیوندند،بدون اجازه یاکنترل مقامات دولتی و کارفرمایان و در هرگونه فعالیت سندیکای شرکت جویند.

 ماده3: اعضای اتحادیه­های کارگری حق دارند بدون دخالت وکنترل مقامات دولتی یا کارفرمایان، اساسنامه­ی اتحادیه­ی خودشان را آزادانه تنظیم کنندو فعالیت و روش کار اتحادیه را سازمان دهند.

ماده4: اعضای اتحادیه­های کارگری حق دارندمطابق اساسنامه­ی اتحادیه، رهبران خود را شخصاً تعیین کنند وبه سمت های گوناگون در رهبری اتحادیه انتخاب شوند.

ماده5: کارگران حق دارند برای دفاع ازمنافعشان در هرگونه عمل سندیکایی اعم از اعتصاب،تحریم،تشکیل گروه انتظامات تحصن،تظاهرات خیابانی  واشکال دیگر مبارزات سندیکایی شرکت جویند.

ماده6: زحمتکشان قطع نظر ازشغلشان ،حق دارند دست به اعتصاب بزنند  ودراعتصاب یا تظاهرات همبستگی شرکت کنند بدون اینکه در هیچ حالِ این امر، چه قبل از اعتصاب چه درحین اعتصاب .یا پس ازآن، دست آویزی برای اخراج، تنبیه، جریمه یا مجازات وفشار و تضییقات گردد.

ماده7: زحمتکشان حق دارند مطبوعاتی را که مایلند به دست آورند، مطبوعات ونشریات سندیکای وکارگری پخش کنند، به تبلیغات سندیکایی بپردازند وبدون دخالت مقامات دولتی و کارفرمایان آموزش­های موردپسندِخود را کسب کنند.

ماده8: زحمتکشان حق دارند به سازمان های سندیکایی مراجعه کنندودرکلیه مسایل مربوط به دفاع ازمنافع وحقوق فردی وجمعی خود از آن کمک گیرند.

ماده9: بیکاری موقت یا کامل یک زحمتکش به­هیچ­وجه نمی­تواند مانع برخورداری وی از تمام حقوق سندیکایی گردد.

حقوق سندیکاها

ماده10: سازمان­های سندیکایی حق دارند به ­نمایندگی زحمتکشان، برطبق اساسنامه ای که خود آنان آزادانه تنظیم وتصویب کرده­اند،بدون دخالت مقامات دولتی وکارفرمایان،فعالیت کنند. سندیکاها شخصیت حقوقی دارند.

ماده11:­­ سازمان­های سندیکایی حق دارند طرز انتخاب رهبران وارگان­های اجرایی خود را آزادانه تعیین کنند، اداره امور داخلی خود را سازمان دهند وبرنامه عمل خود را تدوین کنند.

ماده12: اداره امور مالی سندیکا فقط حق سندیکا است ومقامات دولتی وکارفرمایان حقِ دخالت وکنترل آن­را ندارند. اموال ودارایی­ سندیکا را به­هیچ­وجه نمی­توان مصادره کرد.

ماده13: سازمان­های سندیکایی حق دارنددرخارج یادرمحل کار، طبق شرایط مقرر دراساسنامه حق عضویت سندیکایی را جمع­آوری کنند و درسطح کشور به ­دریافت یا بذل کمک همبستگی اقدام کنند.

ماده14: سازمان­های­سندیکایی حق دارند بدون کسب اجازه از مقامات دولتی،کنفرانس، کنگره،گردهم­آیی،تظاهرات از آن جمله تظاهرات خیابانی تشکیل دهند.

ماده15: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند برای سازمان­دادن وپشتیبانی ازهرگونه عمل سندیکای ازجمله اعتصاب اقدامات لازم را به­عمل آورند .این امر چه بیش­از عمل، چه درحین­آن یا پس ازآن نمی­تواند دست­آویزی برای تنبیه، جریمه، مجازات یا تضییقات گردد.

ماده16: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند اماکن ثابتی را که درخور فعالیت آنها است از مقامات دولتی به­دست اورند وخودشان منحصراً آن­ها را مورد استفاده قرار دهند.

ماده17: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند آموزش سندیکایی وفعالیت های دیگر آموزشی وفرهنگی زحمتکشان را سازمان دهند وبرای استفاده زحمتکشان، مدرسه،کتابخانه،باشگاه، وموسسات دیگر آموزشی،فرهنگی،تفریحی وورزشی تاسیس واداره کنند.

ماده 18:سازمان­های­سندیکایی­ کلیه حرفه ها ومشاغل حق دارندبرمبنای حرفه­ای، صنعتی،محلی،استانی،کشوری، فدراسیون تشکیل دهند ویا به­فدراسیون­های موجود بپیوندند.

ماده19: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند با شرکت فدراسیون­ها وسندیکاهای صنایع،حرفه­ها،ومشاغل گوناگون کنفدراسیون­های کشوری تشکیل دهند.

ماده20: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند به­منظور دفاع ازمنافع وحقوق زحمتکشان درتدوین سیاست­های اقتصادی،اجتماعی،سیاسی وفرهنگی دخالت کنندودر کلیه مسایلی که بامنافع حمتکشان ارتباط دارد یا آن­ها رابه­خطر می­اندازد، اظهارنظر واقدام کنند.

ماده21: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند درباره دستمزدها،وشرایط کار وزندگی باکارفرمایان وازآن­جمله با مقامات دولتی مذاکره کنند وباآن­ها درمورد یک حرفه یاجمعی از حرفه­ها و هم­چنین به مقیاس کشوری قرارداد دسته­جمعی منعقد سازند.

ماده 21: سازمان­های­سندیکایی­ حق­دارنددر کلیه مراجعی­که به­مسایل مربوط­به زحمتکشان می­پردازند،بیانگر منافع فردی یا جمعی زحمتکشان باشند ودرمراجع قضایی ازمنافع وحقوق آنان دفاع کنند.

ماده23: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند درمدیریت،اداره موثر امور بیمه­های اجتماعی وسازمان­های آموزش حرفه­ای ودیگرموسسات مربوط به مسایل اجتماعی شرکت کنند.

ماده24: سازمان­های­سندیکایی باید در کلیه مسایلی که به­طورمستقیم یاغیر­مستقیم به­زحمتکشان مربوط است، به­ویژه­ هنگام تنظیم قوانین،آیین­نامه­ها طرف مشورت قرار گیرند. آن­ها حق دارندطرح­­های قانونی تنظیم کنند.

ماده25: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند به رسانه­های گروهی ازجمله­به رسانه­های گروهی متعلق به دولت دسترسی داشته و رسانه­های گروهی متعلق به­خود داشته باشند.

تضمین­ها و حمایت­ها

ماده26: همه دولت ها باید درقوانین اساسی،قوانین عادی و اجرای آنها، رعایت کامل آزادی_های دموکراتیک وحقوق بشر راتضمین کنند. به­رسمیت شناختن وبه­کاربستن حقوق بنیادی فردی واجتماعی ازجمله آزادی­ فردی ومصونیت شخصی،حق داشتن عقیده و بیانِ آن ،آزادی اجتماعات،حق دریافت اطلاعات وبرخورداری ازکلیه حقوق سندیکایی را برای همگان تامین سازند.

ماده27: دولت­ها باید ازطریق تصویب قوانین حمایتی واجرای دقیق آن­هامراقب باشند که کارفرمایان ومقامات دولتی به­هیچ­وجه به­مناسبت عضویت زحمتکشان درسندیکاها،به­سبب فعالیت سندیکایی،عقاید ومعتقدات آن­ها،هیچ­گونه تبعیضی درزمینه اشتغال­ ومناسبات کار اعمال نکنند. به­منظور تضمین اجرای این قوانین، دولت ها بایدآیین­نامه های دادرسی موثر،سریع و واقع­بینانه برقرار سازند ودر مورد آن کارفرما یا کارمند دولت که مرتکب تبعیض علیه زحمتکشان می­شود کیفرهای سخت پیش­بینی کنند.

ماده 28: دولت­ها باید نسبت به سازمان­های سندیکایی که بادارابودن شرایط نمایندگی،حق شرکت درمذاکرات مربوط به مسایل مناسبات کار دارند، هرگونه تبعیضی را ممنوع سازند.

ماده29: دولت ها باید هرگونه عمل مداخله­جویانه کارفرمایان که­با ایجاد پشتیبانی یا تامین مالی سازمان­های زحمتکشان علیه وحدت زحمتکشان انجام میگیرد، قوانین جزایی وضع کنند. دولت­ها بایدبرخورداری کامل سازمان­های سندیکایی از شخصیت حقوقی وحمایت از آن­را تضمین کنند.

ماده30: دولت­­ها نباید ازطریق قانونگذاری یا عملا دربرابر روند وحدت سندیکایی –درهرسطحی که خواست زحمتکشان باشد­- مانع تراشی کنند.

ماده 31: دولت­ها حق گردهم­آیی سندیکایی را ازطریق ممنوع ساختن مداخله مقامات دولتی(اعم از اداری،پلیسی یانظامی)وکارفرمایان درهرامری که بافعالیت سازمان­های سندیکایی مربوط باشد(مجامع،انتخابات،گردهم­آیی­ها)تضمین خواهند کرد.

ماده32: دولت­ها مصونیت محل کار سندیکاها وهم­چنین مکاتبات ومکالمات تلفنی آن­ها راتضمین کرده وکلیه کسانی را که مقررات حامی این حق رانقض کنند تحت تعقیب جزایی ومدنی قرارخواهند داد. سندیکاها نباید ازطریق قانونی یا اداری مورد تعقیب یا تعلیق یا انحلال قرارگیرند.

در اقتصاد

ماده33:همه زحمتکشان حق دارند کار مولد،اجتماعاً مفید بادستمزد مکفی داشته باشند.

ماده34: زحمتکشان وسازمان­های سندیکایی آن­ها حق دارند درتدوین،اجرا وکنترل برنامه های رشد اقتصادی واجتماعی دموکراتیک مشارکت داشته باشند.

ماده35:سازمان­های سندیکایی حق دارند به­هنگام تدوین سیاست­های صنفی،اصلاحات ارضی تنسیق سرزمین** وحفظ محیط زیست طرف مشورت قرار گیرند تا بتواننداز منافع زحمتکشان دفاع کنند.

ماده 36: دولت­ها باید اشتغال به­کارمولد و افزایش قدرت خرید، دستمزدها،حقوق بازنشستگی وکمک­های اجتماعی رابرای همه زحمتکشان تامین کنند.

ماده37: دولت­ها باید برای شرکت سازمان­های سندیکایی در تدوین برنامه­های اقتصادی واجتماعی ترتیباتی رافراهم سازند بی­آنکه به آزادی عمل سندیکاها درجامعه، دراقتصاد وکارگاه لطمه­ای وارد شود.

ماده38: سندیکاها به­هر مسئله­ای به­نظز آن­ها منافع عام،خاص یافردی زحمتکشان رابه­خطر می­اندازد، صلاحیت رسیدگی را دارند.

درمحل کار

ماده39: زحمتکشان حق دارند در محل­کار گردهم­آیند،حق عضویت­ها راجمع­آوری کنند، مطبوعات را مطالعه کنند،مطبوعات ونشریات سندیکایی را پخش کنند وهرگونه تبلیغ سندیکایی را انجام داده وحقوق مدنی وسیاسی خود را به­طور کامل اعمال نمایند.

ماده40: زحمتکشان حق دارند در موسسات دولتی یا خصوصی ودر هرکارگاهی،نمایندگان سندیکایی،عضای شورای موسسه یارهبران سازمان­های­سندیکای موسسه را که عهده­دار دفاع ازمنافع آن­ها هستندانتخاب کنند وهم­چنین حق دارندبه­این منصب ها انتخاب شوند

ماده41: زحمتکشان حق دارند راجع به­هر مسئله­ای که منافع عام،خاص یافردی زحمتکشان رابه­خطر می­اندازدبه نماینده سندیکایی که آزادانه انتخاب شده است مراجعه کنند.

ماده42: سازمان­های سندیکایی حق دارند بدون نظارت مقامات دولتی و کارفرمایان،دعوت به گردهم­آیی سندیکایی کنند و فعالیت­های خود را در داخل موسسات  وسایر کارگاه­ها انجام دهند.

ماده43: نمایندگان منتخب زحمتکشان ونمایندگان­سندیکاها درموسسه حق دارنددرکلیه محل­های کار(تاسیسات،گارگاه­ها ودفاترآن موسسه )آزادانه رفت­وآمد کنند ودسترسی به همه اماکن محل سکونت و محوطه موسسه نیز باید برای نمایندگان سندیکایی تامین گردد.

ماده44: نمایندگان منتخب زحمتکشان  ونمایندگان سندیکاها  درموسسه حق دارند بخشی از ساعات کار خود را برای انجام سریع وموثر وظایف خود استفاده کنند.

ماده45: سازمان­های سندیکایی باید همه وسایل لازم جهت وظیف خود رادرمحل کاردر اختیار داشته باشند به­ویژه ازحق استفاده از اتاق­های گردهم­آیی وتابلوهای اعلانات که کارفرما باید دراختیارشان قرار دهند برخوردار گردند.

ماده46: سازمان­های سندیکایی از حق مذاکره دسته­جمعی درسطح کارگاه برخوردارند تا ازاین­طریق بتوانند قراردادهای­دسته­جمعی منعقد درسطح کشوری را تکمیل کرده،باشرایط کارگاه منطبق ساخته وبهبود بخشند.

ماده47: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند تصمیم های یک­جانبه کارفرما را که بدون اطلاع قبلی با سندیکاها شرایط کار راتغییر دهد مردود اعلام کنند.

ماده48: درچارچوب شرکت­های ماورای ملی، حق سازماندهی وفعالیت سندیکایی سازمان­های سندیکایی محل کار، نباید محدود شود.

ماده49: درشرکت­های ماورای ملی نمایندگان سندیکا ودیگر نمایندگان منتخب زحمتکشان حق دارند درکارگاه­های متعلق به شرکت درسطح ملی، منطقه­ای، وبین­المللی آزادانه رفت­وآمد کنند.

ماده50: زحمتکشان وسازمان­های سندیکایی آن­ها حق دارند درباره عملکرد، سود، طرح­های سرمایه­گذاری،تولید،گسترش ونوسازی موسسه،اطلاعات واقعی وقابل رسیدگی کسب کنند. این اطلاعات رابخواهند وبرای دستیابی به آن تلاش کنند تا بتوانند وظایف نمایندگی منافع زحمتکشان را انجام دهند.

ماده51: دولت­هاباید در زمینه گزینش سیاست­های اقتصادی،مالی وفنی کارگاه نظارت دموکراتیک داشته باشند.

ماده52: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارنددر مواردی­که خطری متوجه زندگی یا تندرستی زحمتکشان گردد توقف فوری کار را بخواهند.

تضمین ها وحمایت ها

ماده53: دولت­هاباید قوانینی تصویب کنند تابا تحکیم وگسترش حقوق سندیکایی، قدرت کارفرما را درمسایل مربوط به­مناسبات کار محدودسازد.

ماده 54: دولت­هابایدبا وضع قوانین ودیگر مقررات حقوقی، وظایف وحقوق موسسات راطوری مشخص سازند که ازطریق تضمین وگسترش حقوق سندیکا ونمایندگان منتخب زحمتکشان،تجدید ساختار ودموکراتیزه کردن اداره موسسه را به­ویژه درموارد زیر تامین کند

-         به­رسمیت شناختن وتضمین حق کار وحق اشتغال به­یک شغل معین.

-    ممنوعیت اخراج جمعی وتعطیل یا انتقال کارخانه به­سبب بروز اختلاف سندیکایی،به مثابه نقض حق کار وایجادمانع دربرابر فعالیت سندیکایی.

-         حق نظارت سندیکاها بر استخدام وممنوعیت هرگونه اخراج بدون مشورت قبلی با سازمان سندیکایی.

-         به­رسمیت شناختن سازمان سندیکای وپیامدهای قانونی آن درهمه موسسات، باهرتعدادی از کارکنان.

-    وضع مجازات وجریمه برای آن کارفرمایا کارمند دولت که علیه منافع زحمتکشان مرتکب اعمال تبعیض­آمیز،مجازات یاتدبیر انضباطی شده­است ودرصورتی که­این تدابیر منجر به اخراج زحمتکشان شود، بایدبازگشت به کار اخراج­شدگان تامین گردد.

-    تضمین عدم اخراج منتخب زحمتکشان ونمایندگان سندیکایی طی دوره کاندیداتوری آن­ها وتامدت معینی پس ازپایان سمت نمایندگی.

-         ممنوعیت استفاده از نیروی انتظامی علیه زحمتکشان.

ماده 55: کلیه اشکال سازماندهی اداره کارکنان که­به امنیت داخلی یاگروه مداخله- جو وبرای جاسوسی وخبرچینی علیه زحمتکشان یا تشکیل لیست سیاه انجام می­گیرد باید ممنوع گردد.پرونده های کارکنان به­هر شکلی که تنظیم شود نیاید حاوی هیچ­گونه اطلاعاتی باشد که بتواند برای منظورهایی غیر از منظورهای استخدامی مورد استفاده قرار گیرد.

ماده56: دولت­ها باید مقررات الزام­آوری برای کارفرمایان ومقامات دولتی وضع کنند تابرخورداری واقعی سازمان­های سندیکایی ازحق نظارت دموکراتیک برای اداره امور موسسات، به­ویژه در موارد زیر تضمین شود.

- مشارکت درنظارت برسیاست استخدامی وکارآموزی که ازجانب کارفرما مقرر می­گردد.

- مشارکت دربازرسی کار .

- مشارکت درتعیین ضوابط ترفیع و افزایش دستمزدها.

- مشارکت درنوسازی وبهبود تولیدبرتصمیم­گیری در هرمسئله­ای که مربوط به تغییر مالکیت موسسه وتغیر کیفیت نمی­گردد.

- مشارکت درسازماندهی خدمات اجتماعی وفعالیت­های ورزشی وفرهنگی.

در روابط بین­المللی

ماده57: سازمان­های­سندیکایی­حق­دارند سازمان­های­منطقه­ای یا بین­المللی مطلوب خود بپیوندند.

ماده58: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند به­طورکامل درفعالیت­های سندیکایی بین­المللی شرکت کنند، باسازمان­های سندیکایی سایر کشورها،سازمان­های سندیکایی منطقه­ای یابین­المللی همکاری کرده به اقدامات مشترک یا اقداماتی جهت همبستگی دست زنند.

ماده 59: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند کنفرانس­ها،گردهم­آیی­هاو دوره های کارآموزی بین­المللی ترتیب دهند.

ماده60: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند بدون هیچ­گونه محدودیت با سازمان­های­سندیکایی منطقه­ای،بین­المللی وسازمان­های سندیکایی کشورهای دیگر هیات­های نمایندگی مبادله کنند وباآن­ها ارتباط برقرار سازند.

ماده61: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند در تدارک مذاکرات وموافقت­نامه های دوجانبه یاچندجانبه مربوط به مهاجرت زحمتکشان،درانعقاد و نظارت براجرای آن شرکت کنند.

ماده62: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند در امور هیات­های(ارگانیسم­های)هم­پیوندی اقتصادی ودرتعیین ،اجرا وکنترل سیاست­های آن­ها مشارکت کنند.

ماده63: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند درشرکت­های ماورای­ملی،کمیته­های بین­المللی مرکب از نمایندگان سندیکایی ایجادکنند یابه کمیته­های موجود بپیوندند.

ماده64: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارنددرسطح گروه­بندی­های اقتصادی منطقه­ای وشرکت­های ماورای­ملی به مذاکره جمعی­بین­المللی مبادرت ورزند. بدون­آنکه این امر ازحقوق کامل سندیکایی درسطح موسسه یاکشور لطمه زند.

ماده 65: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارندازجنبه ­های اقتصادی واجتماعی موافقت­نامه­های منعقده میان دولت­ها وشرکت­های ماورای­ملی اطلاع حاصل کرده وراجع به ­آن­ها طرف مشورت قرارگیرند.

ماده66: سازمان­های ­سندیکایی­حق­دارند درمحافل گوناگونی­که جهت بحث ومذاکره درباره مسایل اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی بین­المللی تشکیل می­شود وباشرایط زندگی وکار زحمتکشان ارتباط می­یابد، شرکت جویند.

ماده 67: سازمان­های ­سندیکایی بین­المللی ­حق­دارندبا سازمان­های سندیکایی همه­ی کشورها مناسبات دایمی داشته­باشند وباسازمان­های سندیکایی که علاقمندند موافقت­نامه­های همکاری ومبادله هیات­های نمایندگی منعقد سازند.

ماده68: سازمان­های ­سندیکایی بین­المللی حق­دارند نشریات خودرا درکشورهای علاقمند چاپ ومنتشرسازند. دراین کشورهاگردهم­آیی­ها،کنفرانس­ها و دوره­های کارآموزی بین­المللی را سازمان دهند.

ماده69: سازمان­های ­سندیکایی بین­المللی ­حق­دارنداز سازمان­های سندیکایی ملی یا منطقه­ای حق عضویت وکمک همبستگی دریافت کنند ومتقابلا درکمک همبستگی به آنان شرکت جویند.

تضمین ها وحمایت ها

ماده70: دولت­ها باید درقوانین خود برای سازمان­های سندیکایی حق عضویت درسازمان­های سندیکایی بین­المللی را به­رسمیت بشناسند وبرخورداری ازاین حق رابه­ویژه از طرق زیر تضمین کنند:

-    وضع مجازات برای کارفرمایان وکارمندان دولت که در برابر فعالیت سندیکایی بین­المللی سازمان­های زحمتکشان ممانعتی ایجادکنند.

-         اعطای گذرنامه و روادید­های لازم به نمایندگان سندیکایی تبعه­ی کشور خود.

-    اعطای روادید ورود واجازه اقامت به نمایندگان سندیکایی سایر کشورها وسازمان­های سندیکایی منطقه­ا­ی وبین­المللی.

-         مصونیت مکاتبات میان سازمان­های سندیکایی ملی وبین­المللی.

ماده71: دولت­ها دراجرای کامل ومستقلانه قوانین خود تسلیم فشار شرکت­های ماورای ملی که شرط استمرار خود دریک کشور را ایجاد محدودیت­هایی دراجرای کامل حقوق سندیکایی زحمتکشان قرار میدهند، قرارنخواهند گرفت.

ماده72: دولت­ها باید تضمین کنندکه شرایط مساعدتری که زحمتکشان و سازمان­های سندیکایی آنان درکشور خود به­دست­آورده­اند به­علت مقررات نامساعدتری که ممکن­است درموافقت­نامه­­های بین­المللی منعقده درگروه­بندی­های اقتصادی منطقه­ای یا موسسات ماورای ملی گنجانده شده­باشد ، دستخوش تنزل یا عدم اجرا نگردد.

ماده73: دولت­ها باید تسهیلاتی رافراهم­آورند تا سازمان­های سندیکایی بتوانند درهر عملی که ­به­منظور اثربخش­ساختن­ مجازات­های اقتصادی مصوبه سازمان ملل متحد علیه کشورها و موسساتی که آپارتاید،تبعیض نژادی وتجاوز آشکار به حقوق بشر را اعمال وتشویق می­کنند، اتخاذ تصمیم کرده مشارکت کنند.

ماده74: دولت­ها درچارچوب شرکت خود درفعالیت­های سازمان­ بین­المللی کار باید به­هنگام تعیین نمایندگان ومشاوران فنی شرکت­کننده درگردهم­آیی­های گوناگون وکنفرانس­ عمومی سازمان بین­المللی کار، اصول عدم تبعیض نسبت به سازمان­های سندیکایی را دقیقا به کاربندند.

ماده75: دولت­ها به عنوان اعضای جامعه­ی بین­المللی و به­منظور تسهیل استقرار نظام نوین اقتصادی بین­المللی، ضمن تامین پیشرفت اقتصادی واجتماعی و احترام کامل به حقوق بشر و آزادی­های سندیکایی،باید دراسرع وقت ابزارهای بین­المللی حمایت ازحقوق اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی،مدنی،سیاسی،وسندیکایی به­ویژه پیمان­های بین­المللی حقوق بشر، مقاوله­نامه­87 راجع به حق تشکل وحمایت ازحقوق سندیکایی،مقاوله­نامه 98 راجع به­حق تشکیل و مذاکره دسته­جمعی، مقاوله­نامه111 درباره تبعیض(دراشتغال وحرفه)، مقاوله­نامه 141 راجع به سازمان­های زحمتکشان روستایی را تصویب کرده و به­مرحله­ی اجرا درآورند.

ماده76: برای آن­که سازمان بین­المللی کار، بطور مشخص و موثر ودرحدصلاحیتش درپیشبرد، تضمین وتامین آزادی­های سندیکایی وحقوق بشر، نقش خود را ایفا کند باید قرارها و مقاوله­نامه­های بین­المللی نوینی ارایه و تصویب کند که منطبق بر روح مواد اعلامیه حاضر (اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی) باشد .

*اصول و مواد 76 گانه که دربالا آمده است از  دهمین کنگره سندیکایی جهانی و دوسند اساسی جنبش سندیکایی است که در  اردیبهشت 1361 به همت انتشارات ابوریحان منتشر شد­ه­است.

«سندیکا گذشته، حال، آینده» (۲ )

«سندیکا گذشته، حال، آینده»

«مروری بر مهمترین اسناد جنبش جهانی سندیکایی»

در ادامه بحث پیرامون سندیکا گذشته ،حال،آینده ضروری است ابتدا یک یکی ازمهمترین اسناد جنبش اتحادیه ای کارگران جهان را برای درک واقعی از چگونگی کارکرد این جنبش که توسط نمایندگان واقعی کارگران در54 سال پیش درکنگره کارگری سندیکایی جهانی به تصویب رسیده است مورد مطالعه دقیق قرار دهیم .

این سند «منشور حقوق سندیکایی» توسط شورای عمومی فدراسیون سندیکایی جهانی در 9دسامبر 1954 (1333 خورشیدی) در ورشو به تصویب رسیده است.

این سند نتیجه و دستاورد بزرگی ازمبارزات جنبش سندیکایی کارگران دنیا و دارای اهمیت تاریخی و برنامه­ای است.

منشور حقوق سندیکایی یکی از اساسی ترین اسناد جنبش کارگری است که توانسته است تاثیرات تعیین­کننده ای در اجرای مصوبات سازمان بین المللی کار به جا گذارد.

اهمیت برنامه­این سند و دیگر اسناد جنبش جهانی سندیکایی از آن­جا ناشی می­شود که­با تکیه برتجارب تاریخی وسنت­های سازمان­های سندیکایی وخرد جمعی همه­ی کنشگران ومبارزین سندیکایی درسراسر جهان تهیه،تدوین وتصویب شده است وبا توجه به استعداد و ظرفیت­های واقعی درآن می­تواند پایه مشترکی برای تامین وتثبیت حقوق وآزادی های سندیکایی در راه رشد و پیشرفت کارگران ایران قرارگیرد.

 درست 24 سال بعد در 22 آوریل 1978 توسط کنگره نهم فدراسیون سندیکایی جهانی ، اعلامیه حقوق سندیکایی در76 ماده به­تصویب رسید که دربخش تضمین ها وماده 76 آن چنین آمده است: برای آن­که سازمان بین­المللی کار ، بطور مشخص و موثر ودرحدصلاحیتش درپیشبرد، تضمین وتامین آزادی­های سندیکایی وحقوق بشر، نقش خود را ایفا کند باید قرار ها و مقاوله نامه های بین­المللی نوینی ارایه و تصویب کند که منطبق بر روح مواد اعلامیه حاضر (اعلامیه جهانی حقوق سندیکایی) باشد .

از آن­جا که این اسناددر کشور ما ایران (جز درسال 1361 توسط انتشارات ابوریحان و برخی انتشارات غیر رسمی) انتشار رسمیِ وسیع وگسترده ای نیافت، و به تبع این محدودیت وسایر محدودیت های ناشی از شرایط اجتماعی وسیاسی سه دهه اخیر ، به­ویژه سال­های طوالانی جنگ نفرت انگیز وهم­چنین رکودناشی از سرکوب جنبش سندیکایی دهه 60 و به­دنبال آن تسلط حزب خانه کارگر وحزب اسلامی کار برروابط کارگری وتحکیم شوراهای اسلامی کار به عنوان تشکیلات ترکیبی وسیاسی ایدئولوژیک بربخش قابل توجهی از روابط کارگری موجودکشور و سایر ملاحظات تاثیرگذار در به­حاشیه کشانده­شدن ِکارگران وحذف آن­ها ازحضور در مشارکت­های اجتماعی ضرور،ناچار کارگران ازدرک مسایل مهم مربوط به زندگی اقتصادی، اجتماعی خود بازماندند آموزش های لازم و از آن جمله درس­های سندیکایی لازم را از این اسناد دریافت نکردند.با برآمدنوینی ازجنبش سندیکایی در ایران اکنون هرگارگر آگاه و هوشیار نیازمند شناخت هرچه وسیعتر از مبانی و اصول نظری جنبش سندیکایی است تا:

1-از این شرایط و امکانات موجود به بهترین شکل ممکن در راستای امر سازمان­یابی کارگران حول بی بدیل­ترین سازمان صنفی – طبقاتی بهره گیرد .

2- امکان بحث وبررسی و برخوردخلاقانه با این مبانی و نظریات و اسناد و مصوبات جنبش سندیکایی جهانی فراهم آید .

3- ازدچارشدن به دورباطل تئوری­پردازی­های محض دوستان دروغین طبقه کارگر پرهیز شود و درعین حال به پالایش نظری دوستان بی تجربه و ابهام رذه ای که خواهان توسعه دانش کارگری این طبقه بزرگ اجتماعی هستند ، یاری شود. مطالعه این اسناد برای کسانی که جنبش سندیکایی کارگران را به درستی نشناخته اند و تحت تاثیر تبلیغات نادرست گروه­های ومحافل معینی از طرف­داران دروغین طبقه­کارگر قرار دارند، می­تواند روشنگر بسیاری از ابهامات ایجادشده باشد وهم­چنین یاریگر کارگران درشناخت هرچه گسترده تر و عمیق­تر از حقوق سندیکایی باشد.     

4- از طریق تجهیز به دانش سندیکایی وتحکیم اعتقاد به تثبیت حقوق وآزادی­های سندیکایی به روند روبه رشد سندیکاخواهی در میان کارگران سرعت داده شود.  تلاش می­شود تا این اسناد از این طریق دراختیار قرارگیرد.

«منشور حقوق سندیکایی»*

1- حقوق کارگران:

­ کارگران حق دارند اتحادیه­کارگری( سندیکا ) تشکیل دهند ، به اتحادیه های موجود بپیوندند ودرفعالیت اتحادیه­ای شرکت کنند بدون این­که اجازه یاکنترل مقامات دولتی یا کارفرما لازم باشد .

کارگران حق دارند درمحل کارخود ویا درهرکجای دیگر ملاقات کنند، بحث کنند وعقاید خود را درمورد تمام مسایلی که به­آن­ها مربوط است آزادانه ابراز دارند، آن­ها حق دارندکه مطبوعات مورد نظرخودرا بخوانند، نشریه­های اتحادیه­ای و کارگری را توزیع وبرای اتحادیه تبلیغ کنند .

کارگران حق دارند درکارخانه های دولتی یاخصوصی ودرهرمحل دیگر نمایندگان کارگر، نمایندگان اتحادیه ویارهبران سازمان اتحادیه­کارگری را انتخاب کنندکه­این نمایندگان برای دفاع ازمنافع کارکران مسوولیت خواهندداشت. هرکارگری حق دارد که به­عنوان نماینده انتخاب شود.

کارگران حق دارندکه با سازمان اتحادیه­ای خود ویا نماینده­ای راکه خود انتخاب کرده اند درباره­ی هرموضوعی که به منافع عمومی، خصوصی ویا شخصی آن­ها مربوط میشود، مطرح سازند .

کارگران حق دارند درهرفعالیتی در دفاع از منافع خود، چه دراعتصاب، چه تظاهرات وچه فعالیت­های دیگر اتحادیه­ای، شرکت کنند.

تحت هیچ شرایطی کارفرمایان ویا مقامات دولتی حق ندارند فعالیت اتحادیه­ای کارگران ویا نظرات شخصی واعتقادات آن­ها را به عنوان دلیلی برای تبعیض چه درمورد استخدام یاهرشرایط استخدامی یا دستمزد یا اخراج ویا جریمه به­کاربرند. 

2- آزادی فعالیت سندیکاها:

اعضای اتحادیه ها باید آزادانه قوانین مربوط به اتحادیه­های خود را بنویسند. این­را که اتحادیه­ها چگونه باید عمل کنند وفعالیت آنها چه باشد،خودباید تعیین کنند. آنها باید رهبران و سایر افراد مسوول خودرا آزادنه و بدون هیچ­گونه محدودیت انتخاب کنند.

 سازمان­های اتحادیه­ای کارگری حق دارندکه براساس قوانین خود عمل کنند. بدون آنکه مزاحمت یا کنترلی از طرف مقامات دولتی یا کارفرما برای آنها ایجاد گردد.

سازمان­های اتحادیه­های کارگری حق دارند بدون کسب اجازه ازهرمقام دولتی جلسه یاکنگره تشکیل دهند .آن­ها حق دارندتظاهرات ترتیب بدهند که شامل تظاهرات درخیابان نیز می­شود .آنها حق دارند­در محل کار خود جلسه تشکیل دهند.

کارگرانی که دراتحادیه­های کارگری سازمان یافته اند حق عضویت خود را برحسب قوانین اتحادیه خود پرداخت خواهندکرد. این وجوه به شیوه ای که قانون اتحادیه مشخص کرده جمع آوری میشود . پرداخت حق عضویت اختیاری است. نحوه اداره صندوق اتحادیه، فقط دراختیار اتحادیه است بدون آنکه از طرف مقامات دولتی یا کارفرما کنترل گردد تحت هیچ شرایطی صندوق اتحادیه های­کارگری ویا دیگر دارایی های آنها ضبط شدنی نیست.

اتحادیه­های کارگری حق دارند از مقامات دولتی محل ثابتی متناسب با فعالیت­شان دریافت کند آن­ها به­تنهایی حق اداره محل خودشان ویا محلی که­به آنها اگذار شده را دارا هسنتد . مصونیت این محل ها باید رعایت گردد.

سازمان­های اتحادیه­کارگری حق­ دارند برای کارگران هرنوع آموزش ویا فعالیت فرهنگی ترتیب دهند.برای آن­ها مدرسه،کتاب­خانه،باشگاه ویا هرنوع تسهیلات اجتماعی،آموزشی،فرهنگی،تفریحی و ورزشی دیگرتهیه دیده و آن­را اداره کنند.

نمایندگان ­اتحادیه­های کارگری و نمایمندگان کارگران حق دارند فعالیت خود را در محیط کار خود،بدون دخالت یانظارت مقامات دولتی ویاکارفرما انجام دهند.آن­ها مادام که مشغول فعالیت­های اتحادیه­ای خود هستند باید درمقابل هرنوع جریمه یا تنبیه یاتوبیخ حمایت شوند.در جاهایی­که خانه­های سازمانی دراختیار کارگران قرار دارد نبایداز ورود نمایندگان اتحادیه­های­کارگری برای انجام وظایف خودبه­این محل ها توسط مقامات دولتی ویا کارفرماجلوگیری به­عمل آید.

تمام اتحادیه­های­کارگری حق دارند برپایه حرفه یا صنعت دریک محل یا منطقه یا کشور ویا قلمرو باهم فدراسیون تشکیل دهند. اتحادیه های کارگری هم­چنین حق دارند کنفدراسیونی دربرگیرنده صنایع،حرف ویا تخصص های مختلف باشد،ایجاد کنند.

3- حق اتحادیه برای نمایندگی کارگران :

اتحادیه­های کارگری حق دارند ازمنافع هر کارگری دفاع کنند و درتمتم مسایلی که به منافع کارگران مربوط است بررسی کرده اظهار عقیده کرده ودخالت کنند.

اتحادیه­های­کارگری،ازجمله کارگرانی­که درخدمات عمومی کارمی­کنند،حق دارند با کارفرمایان ومقامت دولتی مباحثه کرده وقراردادهای دسته­جمعی منعقدکنند.

اتحادیه­های کارگری منافع انفرادی ویا دسته جمعی کارگران را درتمام مجامع مربوطه به­خصوص در رابطه­با دستمزد،ایمنی،آموزش حرفه­ای،استخدامی،و اخراج نمایندگی می­کنند.

هیچ تبعیضی نباید بین اتحادی­های­کارگری توسط مقامات دولتی در رابطه با نمایندگی­شان، قایل گردد. اتحادیه­های کارگری حق دارند به­خاطر خصلت نمایندگی خود در کارهای مربوط به­خود شرکت کنند. اگرقرارباشد فقط دریک سازمان انتخاب شوند چنین حقی به آن­که بیشتری نمایندگی را داراست تعلق دارد.

آنها حق دارند که در اداره وتعیین خط­مشی سازمان های تامین اجتماعی ویا هرسازمان دیگر که به مسایل اجتماعی ارتباط دارد ، شرکت کنند.

آنها حق دارند برای دفاع ازحقوق کارگران به دادگاه بروند .

سازمان­های اتحادیه­های کارگری باید درتمام مسایلی که مستقیم ویا غیرمستقیم به آنها مربوط است، به­خصوص درتنظیم قوانین وآیین­نامه­ها  مورد مشورت قرارگیرند.

4- حق اعتصاب:

حق اعتصاب یک حق­اساسی­ کارگران است . هرکارگر، صرف­نظر از حرفه اش ، نباید حق دارد بدون هیچ محدودیتی به عمل اعتصاب متوسل شود. کارگران وسازمان­های اتحادیه ایحق دارند عمل اعتصاب را سازمان دهند ویا ازآن حمایت کنند.

سازماندهی یک اعتصاب وشرکت دریک اعتصاب نباید تحت هیچ شرایطی باعث تنبیه، جریمه ویاهرعمل توبیخی دیگر،چه قبل،چه­ دراثنا و چه بعداز اعتصاب گردد.

5- فعالیت بین­المللی اتحادیه­های کارگری:

سازمان­های اتحادیه­ کارگری حق دارند به سازمان­های بین­المللی اتحادیه­کارگری، به انتخاب خود  وبراساس خواسته­های آزادانه ابراز شده­ی اعضای خود بپیوندند.

سازمان­های اتحادیه­های کارگری حق دارند درفعالیت­های بین­المللی اتحادیه­ای شرکت کنند، باسازمان­های بین­المللی اتحادیه­ی کارگری همکاری کنند وکارمشترک انجام دهند وباکارگران واتحادیه­های کارگری سایر کشورها همبستگی     

اعلام کنند. آن­ها حق دارند جلسات و کنفرانس­های اتحادیه­ کارگری مشترک تشکیل دهند.

سازمان­های اتحادیه­های کارگری حق دارند با سازمان­های اتحادیه­ی بین­المللی یا خارجی،بدون هیچ محدودیتی،نماینده مبادله کند. بدین منظور درصورت لزوم به نمایندگان آن­ها گذرنامه و ویزا داده خواهد شد.

سازمان­های اتحادیه­های­کارگری حق دارند با سازمان­های کارگری همه کشور­ها روابط همیشگی برقرارکنند. آن­ها حق دارندبا سازمان­های اتحادیه­ی کارگری علاقمند توافق کنندکه برا­ی آن­ها نماینده یا نشریه بفرستند. هم­چنین آن­ها حق دارند جلسات و کنفرانس­های بین­المللی اتحادیه­ای کارگری را درکشورهای مربوطه ترتیب دهند و همبستگی و کمک متقابل بین­الملی راسازمان دهند.

آن­ها حق دارند از سازمان­ها­ی اتحادیه­ی­ کارگری ملی ویا محلی حق عضویت دریافت کنند.

***

 تمام کارگران باید از حقوق مندرج در این منشور استفاده برند، بدون اینکه تبعیضی از نظر حرفه،تخصص،سن،جنس،نژاد،رنگ،ملیت،کاست،زبان،عقیده سیاسی و یا اعتقادات مذهبی وجود داشته باشد        

شورای عمومی فدراسیون جهانی سندیکایی

ورشو 14دسامبر 1954

*دهمین کنگره سندیکایی جهانی

دوسند اساسی جنبش سندیکایی0(انتشارات ابوریحان - اردیبهشت 1361)